Witamina K - stosowana w profilaktyce osteoporozy oraz w procesie krzepnięcia krwi

Witamina K - metabolizm i funkcje w organizmie człowieka


Witamina K została odkryta w 1929 roku jako czynnik decydujący w krzepnięciu krwi. Nieznany wówczas czynnik określony został jako witamina kogulacyjna. Kilka lat później wyizolowano witaminę K1 i K2. W ostatnich dziesięcioleciach odkryte zostały inne właściwości działania witaminy K. Uczestniczy ona w tworzeniu osteokalcyny (karboksylacji), białka kości oraz hamuje mobilizację jonów Ca2+ z kości w okresie pomenopauzalnym. Zależna od witaminy K jest również grupa białek matrycowych Gla (MGP), które występują miedzy innymi w kościach, nerkach, płucach i sercu.

Witamin K podzielona jest na dwie grupy witamin : K1 (fitochinon) i K2 (menachinon). Ze względu na różnice w budowie chemicznej witaminy te cechują się różną aktywnością biologiczną, skutecznością i biodostępnością, wpływając na ich funkcjonowanie w organizmie.Źródła ich pochodzeniu z pożywienia są również różne.

Zastosowanie zdrowotne dla witaminy K2 MK-7
Odporność
Stwardnienie rozsiane
Otyłość i odchudzanie
Przeziębienie i depresja
Artretyzm, ból i stany zapalne
Choroba Leśniowskiego-Crohna
Osłabienie mięśni, fibromialgia, zespół przewlekłego zmęczenia
Wydolność sportowa i zapobieganie urazom.
Zdrowie układu sercowo-naczyniowego.
Poziom cukru we krwi.
Płodność.
Ciąża i wczesne dzieciństwo.
Zdrowie skóry
Zdrowie mózgu
Wchłanianie minerałów

Przyczyny niedoboru witaminy K
Głównymi przyczynami jej niedoboru są: • Spadek liczby bakterii jelitowych, na przykład w wyniku długotrwałej antybiotykoterapii.
• Niska podaż z dietą
• Noworodki nie posiadają bakterii w jelitach i nie mogą jej od razu produkować
• Doustne leki przeciwkrzepliwe (np. warfaryna) są antagonistami (blokują aktywność) witaminy K

Patomechanizm
Niedobór witaminy K prowadzi do obniżenia poziomu w osoczu krwi czynników krzepnięcia II,VII,IX,X (czynniki zależne od witaminy K), w wyniku czego dochodzi do zaburzenia procesu krzepnięcia. Wzrasta skłonność do krwawienia i powstawania sińców

Źródła pokarmowe witaminy K1 i K2.
Produkty roślinne są dobrym źródłem witaminy K1 np.: szpinak, brokuły, sałata, jarmuż, rzeżucha, brukselka, kapusta. Witamina K2 - jest związkiem głównie tworzonych przez bakterie w produktach fermentowanych (sery, jogurty, kefiry, kapusta kiszona). Przy sprawnie działającym układzie trawiennym i równowadze flory bakteryjnej w jelitach również powstaje witamina K2. Duża zawartość witaminy K2 jest w japońskiej potrawie natto. Natto jest potrawą otrzymaną z przefermentowanych ziaren soi. Zawiera bardzo duże ilości K2 i to w postaci tzw. MK-7. Ta postać była wykorzystywana we wszystkich badaniach nad witaminą K2 i co ciekawe, pozyskiwana była wy- łącznie z Natto. (100 g Natto zawiera 10 g najlepszej naturalnej witaminy K2).

Źródła pozyskiwania witamin z rodziny K i jaki ma to ma to wpływ na wykorzystanie witamin K przez organizm?
Witamina K1 jest słabo wchłaniana (zaledwie 15%). Dodatkowo witamina K1 nie jest redystrybuowana przez wątrobę i przede wszystkim aktywuje w wątrobie czynniki krzepnięcia zależne od witaminy K.
Natomiast witamina K2 jest nie tylko wykorzystywana przez wątrobę, ale również jest redystrybuowana przez krew w całym organizmie przez co K2 jest łatwo dostępna dla tkanek pozawątrobowych, takich jak kości i ściany naczyń krwionośnych.

Jakie jest powiązanie witaminy K2 ze zdrowiem układu kostnego i układu krążenia?
Po odkryciu tzw. białek MGP (Matrix GLA Protein) i ich roli jako składników transportujących wapń w organizmie. Białka MGP występują w kościach wraz z osteokalcyną są silnie zależne od witaminy K. Zależność ta polega na tym, iż jeżeli białka MGP są aktywne to wapń transportowany jest do kości, jeżeli są nie aktywne to wapń odkłada się w tętnicach. To właśnie jest kluczowe odkrycie roli witaminy K2, przy jej niskim poziomie możemy mieć sytuacje, że wapń nie może być wbudowany do kości (narażając nas na osteoporozę) a jednocześnie odkłada się w tętnicach, powodując miażdżycę.
To bardzo ważne odkrycie potwierdzone jest już wieloma badaniami. Ze względu na swój charakter zostało nazwane „Paradoksem wapniowym”. Tak więc choroby układu krążenia i osteoporoza mają pewne cechy wspólne. Badania przeprowadzone w ostatnich dziesięcioleciach wykazały, że wapń można z pewnością powiązać z tymi dwiema chorobami. Brak wapnia w kościach osłabia je, natomiast wapń występujący w nadmiernych ilościach w naczyniach krwionośnych powoduje ich usztywnienie, czego skutkiem jest nadciśnienie i choroby układu krążenia.

Jak więc witamina K2 może pomóc rozwiązać ten problem?
Białka takie jak MGP Gla czy osteokalcyna są to białka przenoszące wapń „w swoich szponach”, ale proces ten zależny jest od witaminy K2. Aktywuje ona te białka i daje im te „szpony”, dzięki temu mogą one chwytać wapń i podróżować z nim oraz wbudowywać go do kości. Wygląda to tak że białka MPG nastawione są na wychwytywanie wapnia z tętnic i podawanie go osteokalcynie, ta siłą swoich „szpon” wbudowuje go do kości.

Ale niezbędna jest do tego witamina K2? Czyli jeżeli jest jej niski poziom to białka będą nie aktywne?
Badania potwierdziły, iż suplementacja MK-7 powoduje znaczne obniżenie poziomu białek nie aktywnych i wzrost poziomu białek aktywnych.

Czy są badania potwierdzające wpływ Witaminy K2 na zdrowie układu krążenia?
Coraz więcej, ale pierwsze informacje, że witamina K2 jest ważna dla zdrowia układu krążenia dostarczyły tzw. „badania rotterdamskie”. W badaniu tym odnotowano redukcję o 50% zwapnienia naczyń krwionośnych i liczby zgonów z powodu układu krążenia wśród zdrowych osób starszych, których dieta była bogata w witaminy K2. W wielu innych badaniach na zwierzętach i ludziach wykazano, że przyjmowane witaminy K2 może nie tylko powstrzymywać, ale również cofnąć proces zwapnienia tętnic.

Jeżeli ten proces zachodzi tak skutecznie i w takim stopniu, to w świetle tego logiczne wydaje się to, co było powiedziane wcześniej, że wapń z tętnic będzie dostarczony do kości. Czy to też jest tak dobrze udokumentowane?
Przeprowadzono kilka badań klinicznych. Stwierdzono, że witamina K1 zmniejsza ubytek masy kostnej o 35% w grupie kobiet w wieku okołomenopauzalnym. Natomiast przy zażywaniu witaminy K2 w okresie 3 letnim, wykazano, że witamina K2 całkowicie zapobiega utracie wytrzymałości kości u kobiet w wieku okołomenopauzalnym.

To bardzo dobre wyniki. Biorąc pod uwagę coraz większą powszechność osteoporozy przy jednakowym częstym stosowaniu preparatów wapniowych mamy chyba brakujące ogniwo?
Tak! Szczególnie w Polsce. Proszę sobie wyobrazić, wykazano, że w populacji zachodniej ok. 30% osteokalcyny jest w postaci nieaktywnej czyli bez zdolności wbudowania wapnia w kości. To bardzo duża ilość i duży problem dla kości. Witamina K2 uaktywnia osteokalcynę. W Polsce dochodzi drugi problem, bardzo duże spożycie preparatów wapniowych zawierających węglan wapnia np. z muszli ostryg. Węglan wapnia niezależnie od źródła pochodzenia jest bardzo słabo przyswajalny u kobiet w wieku okołomenopauzalnym max ok. 4% aby sprostać zapotrzebowaniu na wapń należałoby spożywać 12-14 tabletek lub jedno opakowanie na tydzień.

Jak wyglądają dawki witaminy K2 na tle skuteczności i badań? Po pierwsze w badaniach używano standaryzowanego ekstraktu z Natto zawierającego naturalną witaminę K2 (menachinon M7) i tak w badaniu dotyczących wpływ na mineralizację kości ich wytrzymałości (aktywacja osteokalcyny) była to porcja 45 µg. Natomiast w badaniu dotyczących usuwania zwapnień w tętnicach (np. zwapnienie aorty) było to 100 µg dziennie.
Z tego wynika, że aby zapewnić i zagwarantować sobie metabolizm wapnia w pełni uregulowany i poprawny to dziennia porcja powinna wynosić 100 µg witaminy K2. A kwestia bezpieczeństwa? Ile wynosi dzienne zalecane spożycie dla witaminy K2? Do tej pory nie ustalono zalecanego dziennego spożycia. Dostępne dane pozwalają jedynie określić odpowiednie spożycie na poziomie od 90 do 120 µg/ dziennie.

Przeciwwskazania do stosowania witaminy K Ponieważ witamina K ma wpływ na krzepliwość krwi wszystkie osoby przyjmujące leki przeciwzakrzepowe powinny skonsultować się z lekarzem. Obecnie uważa się, że 45 µg witaminy K2 nie wpływa w żaden sposób na leki przeciwzakrzepowe. Ale zawsze osoby przyjmujące jakiekolwiek leki powinny skonsultować przyjmowanie tej witaminy z lekarzem.

Niedobór witaminy K u nastolatków.
Poziom witaminy K u nastolatków może mieć poważne długofalowe konsekwencje dla stanu kości.
Natomiast witamina K w większych ilościach może chronić je przed osteoporozą w późniejszym wieku. Obecnie przygotowywane są trzy duże próby kliniczne z udziałem lekarzy: jedna próba z pacjentami ze zwężeniem aorty; druga próba z pacjentami poddawanymi dializie; trzecia próba z pacjentami z chorobami serca oraz zwapnieniem naczyń i nadciśnieniem. Wszystkie trzy próby zostaną przeprowadzone z użyciem 360 µg/ dziennie witaminy K2 (MK-7).

Czy wszystkie preparaty dostępne na rynku z witaminą K2 - MK-7 są identyczne?
Oczywiście, że nie! Ekstrakt z Natto jest po fermentacyjnym ekstraktem suchym i bardzo delikatnym. Tylko farmaceutyczne standardy produkcji, czystość, standaryzacja oraz pakowanie w buteleczki szklane gwarantują pełnowartościową witaminę K2 o udokumentowanej skuteczności. Preparaty należy nabywać tylko w aptekach.

Suplementy z witaminą K2:
Solgar Witamina K2 (MK-7) Menachinion 100 µg, Suplement diety
Solgar BONE SUPPORT Ultimate z Wit.K2 (MK-7) / Wit.D3
Swanson Witamina K2 (MK-7) naturalna 100 µg 30 kapsułek żelowych - suplement diety
Swanson Witamina K2 naturalna 50mcg - 30 kapsułek - suplement diety
KINON Naturalna Witamina K2 (MK7) Menachinion 75 µg
KALCIKINON Witamina K2 MK-7, Wit.D3, Wapń


Więcej informacji o witaminie K można znaleźć na stronach specjalnych portali: www.vitamink2.org; www.nutrictionfocus.org; www.drpassvater.com